4 De voor- en nadelen van vasten

Welkom bij aflevering 4.
In deze aflevering bespreek ik de grootste voor- en nadelen van vasten en deel ik 2 wetenschappelijke artikelen die je kunt nalezen zodat je kunt zien dat ik de gezondheidseffecten die ik ook in toekomstige afleveringen zal bespreken niet zomaar uit m’n duim zuig.
Het eerste artikel heet “Flipping the metabolic switch” en het 2de ‘Effects of Intermittent Fasting on Health, Aging and Disease’. Vooral het 2de artikel is echt een aanrader om met je arts te delen als die niet op de hoogte is van vasten en je kunt het gratis downloaden door een account te maken.

Het eerste voordeel waar je bij vasten waarschijnlijk aan zult denken is gewichtsverlies.
Dit is tenslotte de hoofdreden dat de meesten ermee starten.
De snelheid van gewichtsverlies kan echter tegenvallen. Zo kunnen in de eerste week sommige geluksvogels zo een paar kilo afvallen, dit is vochtverlies, maar daarna kan je gewicht soms wel maanden hetzelfde blijven en soms duurt het wel een half jaar voordat je überhaupt afvalt.
Het gemiddelde dat de meeste afvallen komt gelukkig wel overeen met andere methodes en dat is ongeveer een pond per week.
Vasten is echter makkelijker vol te houden aangezien je alleen de uren dat je eet beperkt en omdat je hongerhormonen weer terug in balans komen.
Een nadeel van vasten is echter dat je door een gewenningsfase moet gaan zodra je dagelijks langer dan een uur of 15 uur vast.
Als je lichaam optimaal werkt dan kan dit al na een uur of 12 uur zijn aangezien je dan in theorie het eten van de dag ervoor hebt verwerkt en de interne glycogeenvoorraad in je lever, die ik zo zal uitleggen, op is. Er zijn er echter nog maar weinigen waar dit voor geldt doordat we jaren zijn wijsgemaakt dat we ‘s ochtends vroeg moeten ontbijten en ook na het avondeten nog wat moeten nemen om onze stofwisseling optimaal te laten werken.

Wanneer je door de gewenningsfase, ook wel bekend als overgangsfase, gaat is heel erg persoonlijk en deze gewenningsfase is waarschijnlijk de hoofdreden dat veel mensen binnen een maand, en soms zelfs week, stoppen met vasten.
Tijdens de gewenningsfase wordt het vasten namelijk tijdelijk moeilijker en je kunt er zelfs door aankomen omdat je extreme honger kan krijgen.
Dit komt door het volgende: als je dagelijks langer dan een uur of 15 vast dan raakt de reserve glycogeenvoorraad die ik net noemde en die ook wel bekend staat als de glucosevoorraad of suikervoorraad in je lever langzaam maar zeker steeds eerder op.
Deze wordt telkens weer deels aangevuld tijdens je eettijd, maar niet volledig doordat je in een kortere tijd minder zal eten.
Koolhydraatarm eten versneld dit dus dit kan een tijdelijke aanrader zijn. Glucose oftewel glycogeen wordt namelijk vooral uit koolhydraten gemaakt.
Zodra de glycogeenvoorraad op is en doordat je lichaam verleerd heeft om over te schakelen naar je lichaamsvetvoorraad gaat je lichaam als het ware tegensputteren en sterke hongersignalen geven.
Mensen die zeer koolhydraatarm zijn gaan eten zullen dit misschien herkennen als de zogenaamde keto-griep en de symptomen kunnen vergelijkbaar zijn. Hieronder vallen onder andere hoofdpijn, slechte concentratie, slaapproblemen, darmproblemen, extreme honger en misselijkheid.
Ik had dit in week 5 en toen kon ik opeens maar net de 18 uur halen terwijl het daarvoor een stuk makkelijker was. Na een uur of 16 werd het moeilijk en ik moest echt alle tips die ik in aflevering 7 zal delen toepassen om het vol te houden. De extreme honger had ik gelukkig niet, maar ik denk dat het scheelt dat ik al jaren gezond eet.
Bij mij duurde de gewenningsfase een dag of 4 en toen ging het alles opeens weer makkelijker. Het duurt zelden langer dan een week dus geef het niet op als je er last van krijgt.
Ik was koppig en wist wat de gewenningsfase kon inhouden dus ik heb doorgezet, hoewel ik wel 2 dagen paracetamol heb geslikt voor de hoofdpijn.
Na die paar moeilijke dagen had mijn lichaam gelukkig weer geleerd hoe het m’n lichaamsvet efficiënt voor energie kon verbranden en dat vond ik het ongemak wel waard.
Dit wisselen van brandstof noemen ze in ketose gaan en staat in het Engels ook bekend als “flipping the metabolic switch” wat grof vertaald “het omhalen van de metabole schakelaar” betekent. Ik voel nog steeds wanneer ik in ketose ga en dit is na 10 maanden rond een uur of 14, 15 en onder andere afhankelijk van wat ik de vorige dag heb gegeten.
Ik heb dan even een hongergevoel wat binnen een kwartiertje weer wegtrekt en dan heb ik er geen last meer van.
Als je dagelijks korter dan 15 uur vast is de kans groot dat je nooit door de gewenningsfase gaat, maar ik vond het echt de moeite waard.
De hoofdreden dat ik mijn vasttijd heb verhoogd is namelijk vanwege het belangrijke effect dat vasten dan ook heeft. Vasten wordt ook wel “the healthplan with the side effect of weight loss’ genoemd en dat is niet voor niks.
Zodra je namelijk in ketose gaat verhoogd naast de vetverbranding ook het zelfherstellende vermogen van je lichaam. Dit noemen ze autofagie en dat werkt onder andere ontstekingsremmend waardoor ik veel minder last heb van m’n endometriose en niet-allergische overgevoeligheidsklachten.
Bij alle ziektes die veroorzaakt worden door ontstekingen kan vasten daardoor in theorie helpen en hierbij kan je naast endometriose denken aan bijvoorbeeld reuma, astma, COPD, MS en Colitis. Vasten zal het helaas niet genezen en het kan even duren voordat je het merkt, maar op lange termijn is klachtenvermindering natuurlijk altijd mooi meegenomen.

Een ander groot voordeel van vasten is dat je niet alleen veel beter gaat voelen wanneer je échte honger hebt, maar ook wanneer je genoeg heb gehad.
Dit is de hoeksteen van intuïtief eten en als vaster wordt je dat automatisch.
Voordat ik naar het 18:6 ging had ik eigenlijk altijd honger en werd ik snel hangry en dat terwijl ik dus al jaren gezond eet. Zelf vermoed ik dat dit komt doordat ik door m’n hernia’s en rugproblemen niet voldoende kan bewegen en veel pijnstress heb en daardoor de eerste symptomen van insulineresistentie begon te vertonen. Iets wat op lange termijn kan leiden tot diabetes type 2.
Het kan trouwens een paar maanden duren voordat je echt gaat merken dat je genoeg hebt gehad dus je doet niks verkeerd als dit langer duurt. Ik merkte het in de 3de week, maar sommigen merken het al na een paar dagen en een enkeling pas na een jaar.
Zodra je intuïtief eten onder de knie hebt is de kans ook groot dat je lichaam naar bepaalde voedingsmiddelen gaat vragen die het op dat moment nodig heeft. Zo kan je opeens dagen hebben waarin je trek hebt in een bepaalde groente- of fruitsoort of juist verlangd naar een biefstuk terwijl je vegetariër bent.
Je smaak zal ook gaan veranderen waardoor je ongezond voedsel steeds minder lekker gaat vinden. Dit is soms wel jammer, maar je mist toch eigenlijk niks aan die producten dus ik vind het alleen maar een handige “bijwerking”.

Ik zal nu in het kort nog wat voor- en nadelen bespreken beginnende bij de nadelen.

Naast de gewenningsfase moet je natuurlijk ook veel bewuster bezig zijn met wat je eet. Doordat je beter voelt wanneer je vol zit is er ook minder ruimte voor extraatjes en die kan je gaan missen.
Vasten is ook niet voor iedereen geschikt en dit zal ik uitgebreid in aflevering 5 bespreken.
Als je in ketose gaat kan je vooral in het begin last krijgen van een slechte adem en je kan het aan het einde van je vasttijd ook telkens koud krijgen. Iedereen die afvalt zal het natuurlijk eerder koud gaan krijgen doordat ons lichaamsvet een uitstekende isolatielaag is, maar tijdens het vasten kan dit extra worden en het vermoeden is dat dit komt doordat je lichaam druk bezig is met het omzetten van je lichaamsvet in energie en daardoor minder focust op warm blijven. Het dragen van laagjes is daarom een echte aanrader.

Een ander nadeel, of voordeel, is dat je haar sneller groeit dus je zal vaker naar de kapper moeten. Ook je nagels zullen sneller gaan groeien.

Puistjes kunnen in vlagen voorkomen bij vasters en dit komt doordat er schadelijke stoffen in je vetcellen opgeslagen zitten die tijdens het afvallen vrijkomen. Als je op andere manieren afvalt dan is de kans groter dat je lichaam die vetcellen overslaat en komt het daardoor minder vaak voor.
Op lange termijn gaat je huid er door het vasten gelukkig juist beter uitzien dus koop een goede anti-puistjes crème als je er last van krijgt. Ik vind die van Biodermal erg fijn, maar er zijn genoeg andere te koop.

Een belangrijk punt waar je trouwens echt bij stil moet staan is dat je van vasten je leefstijl moet maken. Zodra je volledig stopt met vasten en weer op je oude manier gaat eten dan zal je natuurlijk weer aankomen en zullen vervelende symptomen weer toenemen. Zodra je niet verder wilt afvallen kan je daarom beter je vastschema flexibeler maken door iets korter te vasten of door meer maaltijden te nemen tijdens je eettijd.
Vasten kan vooral in het begin erg beperkt aanvoelen en als je een heel sociaal leven hebt dan zal je er echt over na moeten denken hoe je je vastschema per dag aanpast. In een toekomstige aflevering zal ik hier dan ook tips voor geven.
Het grootste nadeel wat ik echter ondervindt is het onbegrip van anderen. Iedereen is er zo aan gewend om de hele dag te eten en ik voel me zoveel beter als ik dat niet doe.
Soms moet ik haast wel 10x “Nee dank je” zeggen als de mensen om me heen aan het eten zijn van dingen die voor mij écht niet de moeite waard zijn. Ik houd me eigenlijk alleen niet aan m’n schema als het eten wel de moeite waard is en dat is het maar zelden.
Mensen die niet begrijpen hoe vasten werkt kunnen verder bezorgd raken. Als je echter niet overdrijft met je vasturen, goed naar je lichaam luistert en er op let dat je goed en voldoende eet tijdens je eeturen dan zal je er alleen maar gezonder door worden en dat zie je ook aan de buitenkant.
Tenzij je natuurlijk de puistjes krijgt die ik net al noemde, maar de stoffen die ze veroorzaken ben je liever kwijt dan rijk en ook dit trekt wel weer weg.

En terugkomende bij de voordelen: voor mensen met vormen van insulineresistentie zoals prediabetes, diabetes type 2 en PCOS is vasten een echte aanrader. Koolhydraatarm eten werkt hier vaak goed bij, maar vasten werkt nog beter doordat je langer echt niks binnen krijgt wat de aanmaak van insuline stimuleert. Hierdoor worden je cellen weer gevoeliger voor insuline en hoeft je lichaam minder insuline aan te maken.
Als je last hebt van zware insulineresistentie kan het trouwens langer duren voordat het vasten makkelijker gaat dus houdt hier rekening mee en vertrouw erin dat goed vasten van alles en nog wat aan het repareren en opnieuw balanceren is en dit heeft helaas tijd nodig.
Waarden die te maken hebben met hart- en vaatziekten zoals een hoge bloeddruk en een verhoogd cholesterol verbeteren hierdoor ook net als bijvoorbeeld schildklierwaarden bij een te trage schildklier dus het is belangrijk om vasten altijd met je arts te bespreken als je medicatie neemt. Veel vasters kunnen met hun medicatie minderen of zelfs stoppen en dat kan je natuurlijk het beste alleen onder begeleiding van je arts doen.

Heb je darmproblemen? Daar helpt vasten ook goed bij doordat je darmen langer rust hebben. Uit onderzoek blijkt zelfs dat daardoor de goede darmbacteriën toenemen, maar dat bespreek ik in een toekomstige aflevering.

Andere voordelen die velen ervaren is dat ze geen energie dipjes meer krijgen, op misschien de overschakeling naar je lichaamsvetverbranding na, en het sowieso hebben van meer energie.
Ook merken vasters dat ze makkelijker spieren aanmaken en minder hoeven te trainen voor hetzelfde resultaat en ook dit bespreek ik in een toekomstige aflevering.
Praktisch gezien vind ik vasten ook erg handig. Zo hoef ik ‘s ochtends m’n ontbijt niet meer klaar te maken en als we weggaan kan ik makkelijk wachten met eten totdat het uitkomt en hoef ik geen tussendoortjes meer in m’n tas te stoppen voor het geval dat ik hangry wordt.

Uit dierstudies blijkt verder dat vasten zou kunnen helpen bij het voorkomen of in ieder geval uitstellen van ziektes zoals Alzheimer en Parkinson en bij glucose, oftewel suiker, gevoelige kankersoorten.
Bij mensenstudies zien ze ook al positieve resultaten, maar hier zijn er natuurlijk een stuk minder van gedaan aangezien het erg duur en lastig is om mensen voor langere tijd te bestuderen. Vooral als je zeker wilt weten dat ze de gegeven instructies volgen.
Vasten is hiernaast gratis dus het is niet interessant om er echt veel onderzoeken naar te doen tenzij ze natuurlijk een medicijn kunnen uitvinden wat vergelijkbare voordelen geeft.
Veel van de negatieve onderzoeken worden dan ook gesponsord door de voedingsindustrie die natuurlijk liever willen dat we juist vaker eten dus kijk bij wetenschappelijke artikelen altijd naar door wie ze betaald werden.

De onderzoeken naar vasten staan helaas nog in de kinderschoenen en het is natuurlijk geen wondermiddel, maar de resultaten zijn erg veelbelovend en steeds meer artsen zijn er dan ook voorzichtig mee aan het experimenten.
Zo zijn een aantal ziekenhuizen aan het onderzoeken of het combineren van vasten en chemotherapie voor betere resultaten zorgt en hetzelfde geldt voor vasten bij kinderen en volwassenen die op de Intensive Care liggen.
Ik hoop dan ook dat je vasten niet als een dieethype ziet, maar als de basis van een gezonde leefstijl waarmee je andere belangrijke leefstijl aspecten die ik in toekomstige afleveringen zal bespreken ook makkelijker kunt verbeteren.
Laat de nadelen je dan ook niet ontmoedigen om te gaan vasten, want het is echt de moeite waard en de meeste zijn maar tijdelijk.
Ik benoem ze dan ook om je erop voor te bereiden zodat je het niet te snel opgeeft.
Als ik de mogelijke nadelen niet van tevoren had geweten dan had ik het 18:6 rond week 5 opgegeven en nu niet genoten van de vele voordelen die het me geeft.
Ik voel me een stuk beter ondanks alles waar ik last van heb, ik heb m’n medicatie aanzienlijk kunnen verminderen en ik hoef niet meer bang te zijn dat ik in de toekomst uit m’n rolstoel groei.
Vasten is op lange termijn gewoon een simpele en flexibele leefstijl die je niet alleen helpt om makkelijk op gewicht te blijven, maar ook de kans verhoogd dat je gezonder én met minder pillen oud wordt.

In aflevering 5 ga ik het hebben over iedereen waarbij langer dan 14 uur per dag vasten voor nu afgeraden wordt.