22 Vasten en bloedwaarden (cholesterol, diabetes type 1 & 2, schildklier en medicatie).

Welkom bij aflevering 22.
In deze aflevering bespreek ik wat vasten vooral met cholesterol-, bloedglucose- en schildklierwaarden kan doen en waarom het belangrijk is om hierop te letten.
Ik zal ze heel kort en simpel uitleggen en links toevoegen zodat iedereen die er weinig vanaf weet er makkelijk meer over kan lezen. Het zou deze aflevering namelijk te lang maken om ze uitgebreid te bespreken en deze aflevering is puur om het effect van vasten te bespreken aangezien veel vasters hun waarden op lange termijn zien verbeteren.

Ik had het net over verbeteren van de bloedwaarden, maar als je net begint met vasten dan kan het zijn dat je cholesterol tijdelijk juist verhoogt. Dit kan geen kwaad, maar het kan wel voor een verontruste arts zorgen. Vooral als je cholesterol al te hoog was.
Ik zal eerst even kort uitleggen wat het cholesterol is.
Cholesterol is een vetachtige stof die in ons lichaam voorkomt in kleine bolletjes en waarvan het overschot opgeslagen wordt in ons lichaamsvet.
Een heel klein deel van het cholesterol krijg je binnen via het eten, maar de meerderheid wordt aangemaakt in je lever. Je mag dus gerust iedere dag een eitje nemen.
Cholesterol heeft een slechte naam, maar ons lichaam gebruikt dit belangrijke stofje als bouwsteen voor de cellen en hormonen en voor de aanmaak van gal. Het is dus onmisbaar.
Via een bloedtest worden er tijdens de bepaling van je cholesterolwaarde 3 verschillende stofjes gemeten. Het LDL-cholesterol, het HDL-cholesterol en de triglyceriden.
Het LDL noemen ze ook wel het slechte cholesterol, omdat het in verband is gebracht met vernauwingen in je slagaders.
Het HDL wordt daarentegen het goede cholesterol genoemd, omdat het ervoor zorgt dat het teveel aan LDL cholesterol naar de lever vervoerd wordt om afgebroken te worden.
Het derde stofje wat ze meten zijn dus de triglyceriden. De vetten in je eten bestaan vooral uit triglyceriden en na een vetrijke maaltijd gaan de waardes van triglyceriden in het bloed kort omhoog. Langdurig hoge waarden van triglyceriden zijn gelinkt aan het ontstaan van slagaderverkalking, maar het effect is minder duidelijk dan bij het LDL-cholesterol en ook daar wordt nog veel onderzoek naar gedaan.

Tijdens het vasten kan vooral de LDL waarde tijdelijk verhogen en dit komt doordat je tijdens het vasten in ketose gaat en dan je lichaamsvet, met vooral LDL-cholesterol, als energiebron verbruikt. Dit vinden ze dan dus letterlijk in je bloed terug.
In de eerste studie die ik gelinkt hebt zagen de wetenschappers dat het cholesterol bij beginnende vasters al na 10 tot 12 uur vasten verhoogde, dit gebeurt trouwens ook als je afvalt zoals je in de 2de studie kunt lezen, maar het cholesterol was gelukkig na 6 weken alweer 12% lager.
Hoe lang je cholesterolwaarde door het vasten en/of afvallen verhoogd zal zijn lijkt erg persoonlijk, maar zodra je op gewicht bent zal het ook door het vasten niet meer verhoogd raken. De verhoging is sowieso niet extreem, maar je kan het dus terugzien in de bloeduitslag.
Vasters die hun cholesterol regelmatig laten meten zien het over het algemeen na een half jaar alweer stabiliseren.
Een goede manier om je cholesterol trouwens te verbeteren is om op een gezonder gewicht te komen en laat dat nou net een grote bijwerking van vasten zijn.
Andere manieren om je cholesterol te verbeteren zijn natuurlijk gezond eten, voldoende bewegen, niet roken, zo min mogelijk alcohol drinken en stressvermindering.

Ook vasters met de erfelijke vorm van een verhoogd cholesterol zien dat hun waarden beter worden en sommigen kunnen zelfs met hun medicatie stoppen.
Doe dit natuurlijk alleen in overleg met je arts. Je neemt ze niet voor niks en het werkt helaas niet bij iedereen.

Vasten is ook erg interessant voor mensen met diabetes en vooral zij moeten écht oppassen met de dosering van de insuline en/of medicatie.
Diabetes, ook wel bekend als diabetes mellitus en suikerziekte, is een ziekte waarbij je heel kort gezegd teveel glucose in je bloed hebt.
Dit komt doordat je lichaam minder gevoelig is geworden voor het hormoon insuline óf doordat je lichaam te weinig, of zoals bij type 1, helemaal geen insuline meer maakt.
Het hormoon insuline zorgt ervoor dat de glucose, die vooral vanuit je voedsel in je bloed terecht komt, in je cellen als energie opgeslagen kan worden. Type 1 is daardoor dodelijk als ze geen insuline ingespoten krijgen. Door het gebrek aan insuline kunnen ze de glucose tenslotte niet als energie opslaan en hierdoor zullen ze langzaam maar zeker wegkwijnen.
Bij type 2 wordt er meestal wel genoeg insuline aangemaakt, maar is het lichaam hier door diverse oorzaken ongevoelig voor geworden waardoor de cellen niet alle in het bloed aanwezige glucose kunnen opslaan en dit ook deels in het bloed blijft zitten.
Het overtollige glucose, oftewel suiker, wat je lichaam bij diabetes niet meer kan verwerken bindt zich deels aan de eiwitten die in je lichaam voorkomen en dit zorgt onder andere voor stuggere bloedvaten. De belangrijkste lange termijn complicaties van diabetes zijn dan ook problemen met de grote bloedvaten in je hart, hersenen en benen en de kleine bloedvaatjes in je ogen, nieren en zenuwen.
Doordat het lichaam van diabetici dus niet zo goed kan omgaan met glucose is koolhydraatarm eten een populaire manier om ervoor te zorgen dat ze minder medicatie nodig hebben en sommige mensen met diabetes type 2 kunnen zelfs helemaal van hun medicatie af zolang ze zo blijven eten en op gewicht blijven.
Koolhydraten worden in ons lichaam omgezet tot glucose dus als diabetespatiënt is het belangrijk om de hoeveelheid hiervan goed in de gaten te houden. Ga echter liever niet te extreem de koolhydraten verminderen aangezien de onbewerkte koolhydraten belangrijke bronnen van vitamines, mineralen en vezels zijn. De slechte naam die koolhydraten door de jaren heen hebben opgebouwd is onterecht zolang je gaat voor de gezonde zoals groente, fruit, noten en volkoren granen. De koolhydraten die in koekjes, snoepjes en snacks zitten kunnen we natuurlijk wel het beste zo min mogelijk nemen en lees mijn blogpost Koolhydraten eens door als je hier meer over wilt weten.

Het handige van vasten is dat je een langer deel van je dag helemaal geen koolhydraten, en eiwitten en vetten, binnenkrijgt waardoor er minder glucose in je bloed zit en er minder insuline aangemaakt hoeft te worden of ingespoten hoeft te worden.
Ook vastende diabetici met de auto immuun variant type 1 zien verbeteringen in hun bloedglucosewaarden en hebben daardoor vaak minder insuline nodig.
Bespreek vasten als diabetes patiënt dan ook altijd met je arts. De hoeveelheid medicatie of insuline die je nodig hebt is ook heel erg afhankelijk van je leefstijl en als je dit niet in de gaten houdt heb je een grote kans om de gevaarlijke lage bloedglucosewaarden genaamd hypo’s te krijgen..
Vast daarom vooral in het begin niet te lang en bouw je vastschema extra rustig op zodat je goed leert hoe jouw lichaam reageert.
Vergeet ook niet dat 12 tot 14 uur per dag vasten met alleen 3 hoofdmaaltijden en geen tussendoortjes al veel voordelen geeft en vanaf daar kan je altijd nog kijken of je in overleg met je arts je gemiddelde vasttijd kunt verhogen.

Heb je schildklierproblemen waarvoor je medicatie gebruikt?
Dan kan vasten de hoeveelheid hiervan ook beïnvloeden aangezien de dosis vaak afgesteld is op je gewicht.
Als je door het vasten dus afvalt dan kan het geen kwaad om regelmatig je bloedwaarden te laten controleren zodat je medicatie bijtijds aangepast kan worden.
Veel schildklierproblemen zijn gelinkt aan auto immuunziekten en gezien het positieve effect wat vasten hier op lijkt te hebben kan dit er ook voor zorgen dat je medicatie aangepast moet worden. Focus daarom ook niet alleen op je gewicht als jouw schildklieraandoening hieronder valt.
Als je geen schildklierproblemen hebt dan zegt de schildklier je misschien niet zoveel, maar heel kort gezegd is de schildklier een orgaan wat in je hals zit wat hormonen maakt. Deze schildklierhormonen zijn belangrijk voor onder andere de stofwisseling, de groei en ontwikkeling van het lichaam en voor je hersenen.
De schildklierhormonen beïnvloeden daardoor bijvoorbeeld je eetlust en gewicht, de temperatuurregulatie in je lichaam, je energieniveau, maar ook je concentratieniveau en geestelijke stabiliteit.
Je snapt dus wel dat te veel of juist te weinig schildklierhormonen ervoor kunnen zorgen dat mensen aankomen of juist afvallen, het altijd koud of juist warm hebben en zich futloos of juist onrustig kunnen voelen.
De standaard schildklierwaarde die bij een vermoeden van schildklierproblemen wordt getest is de TSH en deze geeft aan hoe goed je schildklier functioneert.
Veel vasters zien deze TSH-waarde verbeteren en als je medicatie dus nog te hoog is kan je je dus niet lekker gaan voelen.
Ga zoals altijd natuurlijk niet zelf je medicatie verlagen, maar doe dit alleen in overleg met je arts. Voor hetzelfde geld heb je ergens anders last van en komen de symptomen toevallig overeen met een te grote dosis schildkliermedicatie.

Als laatste wil ik ook de bloeddruk nog even apart benoemen.
Dit is geen echte bloedwaarde, maar doordat veel vasters hun bloeddruk zien verbeteren is het belangrijk om ook goed op je bloeddruk te blijven letten zodat je in overleg met je arts je medicatie bijtijds kan afbouwen. Ik wil je daarom aanraden om zelf een goede bloeddrukmeter te kopen als je deze nog niet hebt en ik heb een link van de Hartstichting toegevoegd met hun adviezen hierover. Hierdoor hoef je tenminste niet iedere week bij je huisarts op de stoep te staan, want zo snel kan het gaan.

Ik hoop dat deze aflevering je wat meer duidelijkheid heeft gegeven over de bloedwaarden en waarom het extra belangrijk is om ze in de gaten te houden als je vast.
Vasten kan veel positieve veranderingen teweeg brengen in je lichaam, maar als je medicatie gebruikt dan is het extra belangrijk om goed op jezelf letten en om je bloedwaarden in de gaten houden zodat je overdosering voorkomt.
In de eerste maanden dat je vast dan kan je je tijdelijk natuurlijk een paar dagen wat minder voelen door de gewenningsfase en iedereen heeft wel eens een slechte vastdag, maar je zou je door het vasten gemiddeld gesproken beter moeten gaan voelen en niet slechter.
Ik wil je dan ook aanraden om vasten altijd met je arts te bespreken als je medicatie gebruikt of gezondheidsproblemen hebt. En al helemaal als je langer dan 14 uur per dag wilt vasten. Steeds meer artsen zijn gelukkig op de hoogte van de voordelen van vasten en je kunt deze podcast of in ieder geval de voor jouw relevante studies delen met je arts als hij of zij toch nog kritisch is.
Onthoud ook dat langer dan 14 uur per dag vasten niet voor iedereen geschikt is en dit heb ik niet voor niks al in aflevering 5 besproken.
Gelukkig heeft vasten voor de meesten alleen maar voordelen en zolang we het balans tussen vasten en voeden goed blijven bewaren kunnen we er echt een fijne leefstijl van maken.

In aflevering 23 ga ik het hebben over vasten door de eeuwen heen.